Çalışmalar 3-4 kişilik gruplar halinde yapılacak.
1.Asit - Baz Belirteci Yapalım
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: Kırmızı lahana, Su ısıtıcısı, Su, Süzgeç kâğıdı, Beyaz mendil, Kâğıt havlu, Limon, KarbonatDeneyin Yapılışı : Asit ve bazların tespit edilmesinde turnusol kağıdı, pH metre, pH kağıdının yanı sıra doğal inhibitörlerde (kırmızı lahana gibi) kullanılabilir.
Kırmızı lahana parçalara ayrılıp su dolu bir beher içerisine konulur. Belli bir süre su kaynatıldıktan sonra kırmızı lahana rengini suya verir. Lahanalı su süzgeç kağıdı yardımıyla süzüldükten sonra beyaz mendil üzerine bir miktar dökülür. Kağıt havlular kullanılarak mendilin ıslaklığı giderilir.
Sonuçlar ve Tartışma: Doğal inhibitörden hazırlanan mendil yani asit baz belirteci üzerine asit (limon suyu) ve baz (karbonat) döküldüğünde tıpkı turnusol kağıdında olduğu gibi renk değiştirdiği gözlenir.
2. Yiyeceklerde nişasta arama
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: Tentürdiyot, damlalık, karıştırma çubuğu, kağıt bardaklar, mısır nişastası ve çiğ patates, ekmek, et, vb. besin parçalarıDeneyin Yapılışı: Bir bardağın yarısına kadar su konulur. Üzerine biraz mısır nişastası ilave edilerek, bardağa 2 damla tentürdiyot eklenir ve karıştırılır. Bu uygulama diğer besinlerle de ayrı ayrı tekrarlanır.
Sonuçlar ve Tartışma: Renk değişimlerine göre besinlerin nişasta içerme durumları karşılaştırılarak listelenir.
3. Protein testi
Kullanılan araç ve gereçler: Farklı besin maddeleri, deney tüpleri, ısı kaynağı, beher, su, HNO3Deneyin yapılışı:
1. Besinler deney tüplerine koyulur.
2. Üzerlerine HNO3 koyulur.
3. Renk değişimi gözlenir.
4. Beliren renk sarı ise yapısında protein vardır.
5. Sarı renk ne kadar koyu ise protein oranı o kadar fazladır.
Sonuçlar ve Tartışma: protein+ HNO3=sarı. Besinlerin içerdikleri protein miktarına göre çokta aza doğru sıralanır
4. pH’ın çiçeklerin taç yapraklarındaki renk oluşumuna etkisi
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: Bir saksı mavi menekşe ya da mavi çuha çiçeği, bir saksı kırmızı çuha çiçeği, iki adet büyük fanus, Petrilere konulmuş asit ve bazlar (CH3COOH, NH3)Deneyin Yapılışı: Bir fanus altına mavi çiçekli saksı ve yanına Petri içinde CH3COOH konulur. Diğer fanus altına ise kırmızı çiçekli veya mavi çiçekli bir saksı ve yanına Petri içinde NH3 konulur.
Sonuçlar ve Tartışma: Çiçeklerin taç yapraklarında meydana gelen renk değişimleri belirlenir.
5. Hangisi Asit Hangisi Baz
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: Çeşme suyu, Limon suyu, Tuz ruhu, Soda, Gazoz, Karbonatlı su, Süt, Yoğurt, pH metre, Turnusol kâğıdı, Petri kabı, pH kağıdıDeneyin Yapılışı : Asidik ve bazik maddelerin tespit edilmesinde turnusol kağıdı, pH metre, pH kağıdı
yaygın olarak kullanılır. Günlük hayatta kullandığımız maddelerin asitmi yoksa bazmı oldukları ve nasıl tespit edildikleri pH-metre, pH-kağıdı ve turnusol kağıdı kullanılarak gösterilir.
6. Enzimlerin çalışmasını etkileyen faktörler
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: 100 g taze tavuk karaciğeri, Hidrojen peroksit çözeltisi (H2O2), 9 adet deney tüpü, 3 adet su banyosu (ya da su banyosu olarak kullanabileceğiniz 3 derin kap)Deneyin Yapılışı: Üç deney tüpüne eşit miktarda hidrojen peroksit konulur. Taze tavuk karaciğerinden büyük üç eşit parça kesilir. Bu parçalardan birincisi beş parçaya bölünür. İkinci parça daha küçük parçalara (10-15) bölünür. Üçüncü parça tamamen ezilir. Daha sonra da hazırlanan her bir grup önceden etiketlenmiş tüplere sırasıyla atılır. Yeni üç deney tüpüne yine eşit miktarda hidrojen peroksit çözeltisinden konulur. Karaciğerden üç eşit parça daha kesilir. Her bir parça tüplere sırasıyla konulduktan sonra I. tüp kaynayan su bulunan kabın içine, II. tüp 37º C sıcaklıkta su bulunan kabın içine, III. tüp de içinde buz parçaları bulunan kabın içine yerleştirilir. Son üç tüpe yine hidrojenperoksit çözeltisinden eşit miktarlarda konulur. Karaciğerden 17 eşit küçük parça kesilir. I. tüpe bu küçük parçalardan 10 tanesi, II. tüpe 5 tanesi, III. Tüpe ise 2 tanesi atılır. Bu üç deney ayrı ayrı hazırlanarak aynı anda başlatılır. Deneyler yapılırken her bir tüpteki tepkime süreleri not edilir.
Sonuçlar ve Tartışma: Tüplerdeki tepkime hızları karşılaştırılır. Yeni bir düzenek hazırlanarak hem sıcaklığı, hem enzim miktarını arttırarak tepkime hızının ne kadar arttırılabileceği belirlenir.
7. Enzimlerin çalışması
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: Taze olgun ananas, jelatin ya da jöle, iki adet Petri kabıDeneyin Yapılışı: Jelatinden jöle yapılır ya da hazır jöle kullanılır. Bir dilim ananas kesilir. Kaplardan birine ananas dilimi konulur ve üzerine jöle ilave edilir.Diğer kaba sadece jöle konulur.
Sonuçlar ve Tartışma: Bir süre sonra kaplardaki jöle kıvamları karşılaştırılır.
8. Enzim reaksiyonlarının kinetiği (hamur mayasında)
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: Buğday unu, ekmek mayası, glikoz (ya da sakkaroz, bal, vb), yemek tuzu, 2 adet ölçü silindiri (100 ml’lik), su banyosu (ya da fırın)Deneyin Yapılışı: 50 g buğday unu, 3g glikoz ve 1g yemek tuzu karıştırılır. Başka bir kapta 4g ekmek mayası 60ml suya (suyun sıcaklığı 45ºC olmalıdır) ilave edilir. Daha sonra hepsi akıcı bir hamur elde edilmek üzere karıştırılır. Hamur 20 ml çizgisine kadar ölçü silindirlerine doldurulur. Ölçü silindirlerinden biri oda sıcaklığında, diğeri 45ºC’lik su banyosunda ya da fırında bekletilerek izlenir. 5 dakika ara ile hamurlardaki değişimler belirlenir.
Sonuçlar ve Tartışma: Hamurlardaki değişimleri gösteren bir diyagram hazırlanır. Değişimler değerlendirilir.
9. Besinlerde nişastanın bulunup bulunmadığının tespiti
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: Besin maddeleri, lügol, damlalıkÖn açıklama: Nişasta ,Bitkilerde fotosentez sonucu sentezlenen, çok sayıda glikoz molekülünün birleşmesiyle meydana gelen bir polisakkarittir.
Deneyin yapılışı: Ölçüm yapılacak maddeler camın üzerine konulur. Damlalık aracılığıyla, her besin üzerine bir damla lügol damlatılır. Renk değişimi gözlenir. Beliren renk lacivert ise bu besinde nişasta olduğunu gösterir. Lacivert ne kadar koyu ise nişasta oranı o kadar fazladır.
Sonuçlar ve Tartışma: Nişasta +lügol= koyu lacivert. Besinlerimizin içerdikleri nişasta miktarına göre çoktan aza doğru sıralaması yapılır.
10. Asit - Baz Belirteci Yapalım
Kullanılan Araç Gereç ve Materyal: Kırmızı lahana, Su ısıtıcısı, Su, Süzgeç kâğıdı, Beyaz mendil, Kâğıt havlu, Limon, KarbonatDeneyin Yapılışı : Asit ve bazların tespit edilmesinde turnusol kağıdı, pH metre, pH kağıdının yanı sıra doğal inhibitörlerde (kırmızı lahana gibi) kullanılabilir. Kırmızı lahana parçalara ayrılıp su dolu bir beher içerisine konulur. Belli bir süre su kaynatıldıktan sonra kırmızı lahana rengini suya verir. Lahanalı su süzgeç kağıdı yardımıyla süzüldükten sonra beyaz (bez)mendil üzerine bir miktar dökülür. Kağıt havlular kullanılarak mendilin ıslaklığı giderilir. Hazırlanan mendilin üzerine farklı özellikte sıvıları damlatılarak renk değişimi gözlenir.
Sonuçlar ve Tartışma: Doğal inhibitörden hazırlanan mendil yani asit baz belirteci üzerine asit (limon suyu) ve baz (karbonat) döküldüğünde tıpkı turnusol kağıdında olduğu gibi renk değiştirdiği gözlenir.
